Pekala, yatırım vadenize ve yaklaşımınıza karar verdiniz, yani borsaya yatırım yapmaya hazırsınız. Ancak portföyünüzü piyasa içinde nasıl yönlendirmeniz gerektiği, yüksek getiri için yatırım ufkunuzdan ve genel yaklaşımınızdan daha önemlidir. Bu nedenle, bu kısa metinde size, yatırımcıların piyasada izlemesi gereken en önemli davranışlardan birini aktarmak istiyorum: Çeşitlendirme. Çeşitlendirme, yatırımları çeşitli finansal araçlar, endüstriler ve diğer kategorilere dağıtarak riski azaltmaya yarayan bir tekniktir. Çeşitlendirme, aynı olaya farklı tepkiler veren farklı alanlardaki araçlara yatırım yaparak getirileri en üst düzeye çıkarmayı ve o araca içkin riski en düşük düzeye indirmeyi amaçlar.
Diyelim ki sadece turizm hisse senetlerinden oluşan bir portföyünüz var. Sonunda tatilleri iptal edecek belirsiz bir dünya sağlık krizi gibi kötü bir haberin ardından hisse fiyatları hızlıca düşecektir. Bu, portföyümüzün değerinde gözle görülür bir düşüş yaşayacağı anlamına gelir ve sizi zor durumda bırakabilir. Örneğin 2020'de Covid-19 krizinde bu şekilde oldu. Mesela, bu hisse senetlerini birkaç perakende veya genel tüketim hissesi ile dengeleyebilirdiniz çünkü bu şirketler pandemi boyunca son derece kârlıydılar. Daha genel bir örnekle, Altın son iki yılda çok iyi performans gösterdi ve portföyün turizm hisse senetleri ile dengeleyici bir yönü olabilirdi.
Yatırımlarınız ne kadar birbirinden bağımsız fiyatlanıyorsa, kriz anlarında o kadar iyidir.
Kaynak: Piyasa Rehberi.
Yatırımcılar yatırım yaptıklarında iki ana risk türüyle karşı karşıya kalırlar. Birincisi sistematik ya da piyasa riski olarak bilinir. Bu risk türü her şirketle ilişkilidir. Olağan nedenler arasında enflasyon, makro ekonomik gelişmeler, siyasi istikrarsızlık veya savaş yer alır. Bu risk kategorisi herhangi bir şirkete veya sektöre özgü değildir ve çeşitlendirme yoluyla ortadan kaldırılamaz veya azaltılamaz. Tüm yatırımcıların kabul etmesi gereken bir risk şeklidir.
İkinci tür risk, çeşitlendirilebilir veya sistematik olmayan risk diye bilinir. Bu risk bir şirkete, endüstriye, veya ülkeye özgüdür. Sistematik olmayan riskin en yaygın sebepleri arasında sektörel ve finansal riskler var. Çeşitlendirilebilir olduğu için, yatırımcılar çeşitlendirme yoluyla risklerini azaltabilirler. Böylece buradaki amaç, piyasanın çalkantısından her yatırımın aynı şekilde etkilenmemesi için çeşitli varlıklara yatırım yapmaktır.
Çeşitlendirme, bir yatırımcının riski yönetmesine ve bir portföyün fiyat hareketlerinin etkisinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Ancak, portföyünüz ne kadar çeşitlendirilmiş olursa olsun, riskin tamamen ortadan kaldırılamayacağını aklınızdan çıkarmayın. Aynı zamanda çeşitlendirmenin dezavantajı getirinizin çeşitlendirdikçe muhtemelen düşüyor olacağıdır. Bu nedenle çeşitlendirme optimal seviyede tutulmalıdır.
Hisse senetleriyle sistematik olmayan risk seviyesini azaltabilirsiniz, ancak genel piyasa riskleri hemen hemen her hisse senedini etkiler ve bu nedenle tahvil, emtia gibi farklı yatırım araçları arasında çeşitlendirme yapmak da önemlidir. Ana nokta, risk ve getiri arasında sizi mutlu edebilecek bir seviye bulmaktır.