Volatilite belirli bir yatırım aracının, belirli bir zaman aralığındaki fiyat değişkenliğini gösteren değere verilen isimdir.
Finansal piyasalarda belirli bir ürünün belirli bir zaman içerisinde fiyatında yaşanan değişimi işaret ettiği için “oynaklık” şeklinde de ifade edilir. Finansal ürünün risk ölçümü çoğunlukla belirlenen zaman aralığındaki fiyat değişimlerinin, standart sapma ölçümüyle gerçekleşir.
Daha net anlamak için birkaç örnek üzerinden ilerleyelim.
Bir hisse senedi belirleyelim. Bu hisse senedinin belirli bir dönem için getirisini değerlendirelim ve standart sapmasını da bir kenara koyalım. Volatilite, fiyatlardaki değişimin ne kadar yüksek aralıklarla gerçekleştiğini, finansal ürünün fiyat hareketleri arasındaki farkın büyüklüğünü ölçer. Dolayısıyla volatilitesi yüksek olan finansal aracın riskinin yüksek, volatilitesi düşük olan finansal aracın ise risk düzeyinin düşük olduğunu söyleyebiliriz. Buradaki değer hızla yükseliyor ya düşüyorsa yüksek oynaklığa sahiptir. Dalgalı bir denize de benzetebiliriz.
Dalgalı bir deniz sakin bir denizden daha korkutucu gelecektir zira dalganın büyüklüğünü hesaplamak, mücadele etmek zordur. Piyasaların oynaklığını ölçmeye yarayan volatilitenin
korku endeksi olarak adlandırılma sebebi de tam olarak bu sebeptendir.
Volatilite endeksi (VIX endeksi) ile borsa ilişkisi
Belirsizliğin yüksek olduğu dönemlerde (savaş ve kriz gibi) volatilite endeksi yükseliş gösterir. VIX endeksi düştüğünde ise borsalardaki belirsizlik azalır ve bu nedenle borsa yükselişe geçer. Endeksin yükselmesi belirsizliğin artması anlamına geliyor da diyebilir. Zira böylesi zamanlarda yatırımcı güveni azalır, satışlar çoğalır, borsa düşer.
Yatırımcılar için önemi nedir?
Volatilite yatırımcının yatırım tercihine göre iyi ya da kötü anlam ifade edebilir. Örneğin risk almak istemeyen, uzun vadeli ve istikrarlı bir yatırımcı düşük volatiliteli bir kaynağı tercih ederken; kısa vadeli yatırım ile yüksek kazanç elde etmek isteyen yatırımcı tercihini yüksek volatiliteli kaynaktan yana kullanır. İlki kayıp riskini azaltır, ikincisi riskli bir hamle yaptığı için dalgalanma seviyesine de hazırdır.
Volatiliteyi etkileyen faktörler
Piyasaları etkileyen her faktör volatilite endeksini de etkilemektedir. Bu etkilere birkaç örnek sıralayabiliriz.
Ekonomi
Manipülasyon ve spekülasyonlar
Arz talep
Şirketlerin haberleri ve güncel gelişmeler
Savaşlar, terör ve doğal afet gibi etkiler
Siyasi olaylar ve global ilişkiler